Bilderdijk: briefwisseling 1798-1806

woensdag 20 juni 2007


Bilderdijk. Groot schrijver. Uitvreter. Lastpost. Intrigant. Niet lang geleden is een vervolgdeel op zijn briefwisseling uitgekomen, uitgegeven door Marinus van Hattum. (1) Een flink werk zogezegd. Van Hattum mag trots zijn.

Dit soort documentatie behoort bij velen in de kast te staan. De lezing zorgt, zoals altijd bij Bilderdijk, weer voor vreugde en ergernis.

Een paar ‘gewone’ citaten:

‘Ik ben blyde dat ik geen Groninger ben, was ik zulks, my dunkt, ik liet het in de lucht vliegen als de Graftombe van van de Capellen!’ (p. 731)

‘God beware uw kind voor een Duitsche opvoeding! Lieve Zuster, ’t ware, het onnoozele wicht in de brandende armen des Molochs te werpen, ja erger, in de kaken der hel. ’t Ware hem alle God en troost ontnemen.’ (p. 589)

‘De eenige Neerduitsche schrijver die een goede stijl heeft is Professor Hofstede’ (p. 601).

Die laatste opvatting zal wel samenhangen met het feit dat Hofstede - de oude vijand van Elisabeth Wolff en zovele andere vrijzinnigen - calvinistischer was dan Calvijn, en dat Bilderdijk in Duitsland, waar hij in deze jaren verbleef, gruwelijk de pest had aan allerlei soort neologie zoals bijvoorbeeld bepleit door Nicolaï die volgens Bilderdijk schuldig is aan ‘the most horrible blasphemies of Deism and Naturalism against the holy truths of Revelation’ (p. 755).

Het grootste deel van de briefwisseling bestaat uit die tussen Bilderdijk en zijn tweede vrouw, Catharina Schweickhardt. Boeiend is daarnaast vooral de briefwisseling tussen Bilderdijk en zijn dochter uit zijn eerste huwelijk, Louise. Louise werd her en der in de kost gedaan. Herkauwer bespeurt hier de aanzet van een drama.

De annotatie is goed, maar beperkt zich tot het meest zakelijke en voorzichtige.

(1) Mr. W. Bilderdijk’s briefwisseling 1798-1806 uitgegeven door Marinus van Hattum. Hes & De Graaf 2007. 998 blzz.