donderdag 28 februari 2008

Tussen de lakens van dokter Ludeman (rond 1750) 1

zondag 15 juli 2007

Herkauwer las vanmorgen iets over een Rotterdamse magnetiseur, Jodocus B. Meijer, die rond 1820 een merkwaardige geneeswijze toepaste. Jodocus maakte daarbij gebruik van een somnabule die, wanneer zij in somnambule staat gebracht was, kon zien wat de patient mankeerde. Patienten hoefden slechts hun met zweet doordrenkte slaapmuts naar Meijer op te sturen, met wat gegevens over de patient, plus een leuk bedrag. De somnabule zou dan de diagnose vaststellen. Meijer gaf die daarop door; met opgave van geneesmiddelen (hij had vermoedelijk een deal met de apothekersbranche).

Herkauwer dacht even aan Astrotijd, een of ander programma dat hij onverhoeds een tijdje geleden in de vroege ochtend op de buis aantrof, waarbij op basis van binnenkomende telefonische informatie. Daar wist een of ander wezenloos miepje dat in het dagelijks leven overduidelijk al een shock krijgt wanneer zij naar een stopcontact kijkt, die informatie meteen verbaal te transponeren tot energiebanen die fout zijn; daarna adviseerde zij een dieet van bananen. Zoiets. Misschien bestaat het programma nog steeds.

Herkauwer dacht toen ook aan de feilloze samenwerking van een ander, achttiende-eeuws stel: Johan Christoffel Ludeman en Britta Beyer (op dat boek of die teksteditie over Ludeman moet u nog maar een tijdje wachten want Herkauwer heeft te veel aan zijn hoofd en moet dit jaar ook nog verhuizen). Dit koppel wist vele financiele slaatjes te slaan uit allerhande medische problemen.
Dat gedoe met die bezwete slaapmuts leek veel op iets dat Ludeman een keer uithaalde. Lees hoe hij een rijke westindische koopman fysiek beter en vele guldens lichter maakte, door hem te laten slapen in zijn, Ludemans bezwete lakens. Het geneesmiddel beviel de koopman nog beter toen er bovendien een stoeipoes in gewikkeld werd. Die lakens werkten toen helemaal als cadeauverpakking voor een aardige medische oplossing.

Het voorval wordt beschreven in de Gedenkwaardige Levensbeschryving van den waereldberoemden Johan Christophorus Ludeman, Vermaard Philosooph, Medicinae Doctor, en Astrologist te Amsterdam, Overleden den 22. van Lentemaand 1757, p. 76-79.

‘De Heer R.... gelyk hy genoemt was, wilde toen weten op wat wyze hy hem zonder het gebruik van Medicynen dagt te genezen: -- “Hoor” zeide Ludeman, “gy moet my twaalf nieuwe Lakens zenden die nooit gebruikt zyn; Twee daar van zal ik op myn Bed doen leggen, en na dat ik eenige Medicamenten die sterk doen zweten, ingenomen zal hebben op een dag die voor u kwaal zeer gelukkig is, zal ik dien Nacht daar in slapen, en zenden ze u des morgens in een besloten Koffertje te huis, wanneer gy daar in moet gaan leggen, tot dat ik u wederom twee andere diergelyke Lakens toezende zal, welke gy dan in de plaats van de vorige moet gebruiken, dog de vuile Lakens met uw damp doortrokken, moeten my in dat Koffertje te rug gezonden worden, dewyl ik dezelve, bestreken met een kostbare Spiritus telkens moet verbranden, ook moeten die Lakens zeer fyn zyn, om dat de kracht anders daar in niet trekken wil: Verder moet gy my alle Morgen regelmatig uwe Urine toezenden, die ik met zommige Geneesmiddelen vermengd, moet koken, en gy moet een kussentje van Kruiden door my toebereid op de kolk van de Maag dragen; En al die moeite en omslag welke voorzeker onbegrypelyk groot en kundig is, moet gy my wel betalen.” -- Hoe lang zal het aanlopen vroeg R...., eer ik eenige baat daar by zal vinden? Drie Maande was het antwoord; -- En hoe veel Geneesloon zal ik u voor de kuur moeten geven? vraagde R.... al verder: Aanstonds hondert spaansche Matten op rekening, met het begin van de tweede en derde Maand iedermaal ook zoo veel, en zoo gy dan beterschap gevoeld, zullen [w]y te zamen een nieuw accoord maken! Daar viel hier niet veel tegen te praten, want daar kon geen duit afgedongen worden; Zoo dat R.... de koop toesloeg, en die grappige Genezing kreeg op die wyze zyn voortgang, en wierd den derden dag daar na ondernomen.’

(wordt vervolgd)

Geen opmerkingen: