Heleen en Marlies: stout of spectatoriaal? 1

zaterdag 2 juni 2007

Voorjaar 2007. (1) Ik loop de Erasmustoren uit. Margit Rem loopt bij de fontein, zegt dat ik iets moet doen op een symposium voor Johan Oosterman; ‘dat modern letterkundigen het dan maar es over iets ouds in de literatuur moeten hebben, en daarentegen die mensen van oude zaken over iets moderns, - nou, bijvoorbeeld Heleen van Royen; doe maar’ - en draaft, ongeremd, weg.

Ik denk: nu ja - een roman van Heleen van Royen - daar zal vast wel iets mee kunnen; bijvoorbeeld een stiekeme vergelijking met oude 18e-eeuwse romans, zo vaak voor en door vrouwen geschreven. Die Heleen is me tot dan toe alleen bekend als een wat donkere rauwe schoonheid op de buis, met een stemgeluid dat duidelijk enige begeleiding behoeft.

Ik begeef me naar de boekhandel en laat me de laatste Heleen meegeven.

Dit blijkt een coproductie te zijn van Heleen en Marlies Dekkers, getiteld: Stout. Over flirten, succes, macht, lingerie en erotiek. Ik blader het thuis even door en zie tot mijn schrik voorlopig vooral foto’s van vrouwen in blijkbaar ondeugend bedoelde kleding, stukjes door of over bekende Nederlandsen die kennelijk over hun stoutigheden gaan, en nog andere teksten die de geschiedenis van de beha en dergelijke behandelen. Het boek - is het eigenlijk wel een boek? - lijkt wel wat op zo’n glossy die heren op leeftijd niet dan besmuikt raadplegen in stationsboekhandels.

Daar ben ik dus mooi klaar mee.

[Ik weet niet of de enkele jaren geleden door ons College van Bestuur uitverkorene als naamgever van deze universiteit, de Heilige Radboud, met dit werk in zijn sas zou zijn geweest. Wie diens biografie leest ziet dat hij het soort heilige was dat al als kind de borst van zijn moeder weigerde. Anderzijds: ik ben een specialist van de literatuur van de Verlichting, en in die zin sympathisant van de emancipatie van de vrouw. Het leek me dat er een verband te leggen moest zijn tussen panties en het panta rhei van de geschiedenis.]

Eerst iets meer over de inhoud van dit ‘boek’ De twee samenstelsters zijn van 1965, lees ik. Zij zijn dus al wat oudere meisjes, en, na ruim veertig jaar door de woestijn des levens gedwaald te hebben, blijkbaar toe aan wat hartigs.

Feitelijk is dit boek een soort collage. Er is een prettige inleiding van Heleen van Royen. Daarna volgen een soort hoofdstukjes die titels dragen als ‘Stoute moeders, stoute dochters’; ‘Stout en succesvol’; ‘Stout en (bijna) getrouwd’; ‘Stout en (niet meer) getrouwd’, waaraan een elftal uit de media bekende vrouwen hebben meegewerkt, door middel van interviews. Er is één steeds terugkerend visueel element met steeds dezelfde titel: ‘Zo stout ben jij’. Hierin demonstreren de deelneemsters zowel zichzelf, als lingerie van Marlies Dekkers - welke lingerie uiteraard vaak een demonstratie is van de kunst, om met weinig veel stouts te suggereren.
Ik voeg hieraan toe, dat de teksten soms helemaal niet blijken te gaan over stoutigheden, en niet onaardig zijn. Zo komt bijvoorbeeld Daphne Bunskoek aan het woord. Zij is mij tot dan toe slechts bekend als een wat iel miepje dat dient als receptaculum voor de spraakwaterval van Albert Verlinde, waarbij zij wat met de armpjes zwaait en ‘Oh ja!’ roept. Zij komt hier heel aardig uit haar natuurlijke verf. Maar stout is ze niet, en fantasieën heeft ze ook niet.

Desondanks: stoutheid is de boodschap.

(wordt vervolgd)

(1) Causerie, gehouden 1 juni 2007 op de Radboud Universiteit