De Verlichting van Roger Scruton

dinsdag 24 juli 2007

In het kader van die heisa rond Vogelaar heb je, buiten J.A.A. van Doorn die neuswijs verklaarde dat DE Verlichting religievijandig is, massa’s anderen die nog preciezer weten hoe de wereldgeschiedenis in elkaar steekt.

Een soort mensen waaraan Herkauwer geleidelijk een beetje een hekel begint te krijgen is die soort, die voortdurend joecheiërig en drammerig verklaart dat alle goede dingen alleen of bij uitstek aan het christendom te danken zijn. Zo was er een paar maanden geleden een brabantse priester - Herkauwer herinnert zich zijn naam niet - die triomfant verklaarde dat democratie mogelijk gemaakt was door het christendom.

Dit is zo dom en ahistorisch dat het niet eens de moeite waard is daar iets over te zeggen.

Maar er is sprake van een trend. Twan Bodar zegt ook wel es van die dingen. Andreas Kinneging eveneens. Deze Artsen zonder Drenzen cureren de ziekten van de wereld vaak met behulp van die rare theses die als het ware scholastiek van aard zijn; redeneringen van het type: ‘In Allah zijn de mensen waarlijk vrij - dus een vrouw in boerka is de meest vrije van alle vrouwen’. Daarna is blijkbaar alles in orde.

Een van de lijfauteurs van het weekblad Opinio, Roger Scruton, is vaak op dezelfde manier bezig de geschiedenis op een valse manier te selecteren en te annexeren ten bate van zijn speciale christendom. In het laatste nummer schrijft hij heel rare dingen. In zijn ogen is Europa een christelijke schepping, tot op de dag van vandaag. Hm. Maar dan zegt hij:

‘De visie op de burger zoals die in de Verlichting is verwoord - de burger als iemand die in een vrij sociaal contract met zijn medeburgers is verenigd onder een tolerante en seculiere regering van de wet - is direct aan de christelijke erfenis ontleend.’

‘Een van de taken die ik mijzelf heb gesteld, is te laten zien [...] dat de liberale democratische traditie die wij aan de Europese Verlichting toeschrijven, een product van het christendom is. Die traditie heeft natuurlijk het een en ander te danken aan Moses Mendelssohn, de vader van de joodse Verlichting. Maar zij heeft veel meer te danken aan een denktraditie die direct teruggaat tot het begin van het pausdom, en die het seculiere bestuur en de vrijheid van geweten als de twee pilaren van de maatschappelijke vrede erkent.’

Zo kunt u nog veel meer fraais vinden. Jammer dat Scruton niet de biechtvader van de pausen was, tijdens het opstellen van de Donatio Constantini (een vervalst document op grond waarvan de pausen meenden de positie van de Romeinse keizer geërfd te hebben; waarop eeuwenlange strijd volgde), of tijdens het verbranden van Jan Hus (willekeurig voorbeeld). Hij had ze dan kunnen influisteren dat zij eventjes de weg kwijt waren.

Laten Hypatia, Giordano Bruno en Jean Calas je niet horen, Roger. Kijk es na wie dat zijn.

Roger herschrijft drastisch de hele geschiedenis. Herkauwer is in het algemeen dol op dat soort avontuurlijke herschrijvingen. Maar het moet natuurlijk wel een béétje waar blijven, anders is het niet leuk meer.

Herkauwer vraagt zich daarom bij dit soort mensen vaak af: bezitten zij een werkelijk wetenschappelijk-morele integriteit? Zij laten immers op voorhand hun verlangen prevaleren boven hun onderzoeksplicht en zetten de feiten gewoon naar hun hand.

Hij moet dan wel eens denken aan het inzicht, eind achttiende eeuw geformuleerd:

‘Alle Menschen werden Lüder’.