Fries epos (1749)

woensdag 8 augustus 2007

Doet Herkauwer nietsvermoedend een convoluut open en treft daarin iets met de onschuldige titel De winter. In drie zangen. Uitgegeven te Leeuwarden in 1749, bij Abraham Ferwerda.

Het ‘Voorbericht aan de lezer’ begint vreemd:

Het hooft eens Goliaths op een Pygmae te zetten
Zouw zeeker mislyk staan, en dus ook paste ligt
Een reeden lang van aem voor een beknopt Geschrift.

Dat klinkt een beetje burlesk; in de stijl van Scarron of Focquenbroch.

Er volgt daarop een heel vrolijk epos over Friese lieden met volkse namen, bezig aan schaatswedstrijden (inderdaad een soort elfstedentocht), in een talentvol en soepel Nederlands.

De auteur heet op het titelblad: B. Bornius Alvaarsma, Frisius.

In de bekende biografische lexica staat niet al te veel. Inderhaast vindt Herkauwer op internet (hij kan niet zien wie de auteur is van het volgende proza):

‘Dit woord blijkt algemeen gebruikt te zijn voor jeneverwater en komt zelfs nog voor in een verdienstelijk dichtstuk van B. A.van Boelens, zoon van Ayso, den rijken Raadsheer van ’t Hof, zich noemend Alvaarsma, die leefde in 1750 en woonde te Hardegarijp, Hij noemde zich Alvaarsma, na den Alvader, wijl zijn eigen vader hem niet meer als zijn zoon erkende, wegens concubinaat met een meisje ver beneden zijn stand. Hij bebouwde zijn eigen grond, maaide zijn eigen land en stak zijn eigen turf. ’t Is een man geweest met een helder hoofd en veel talent. Later is hij schatrijk geworden, want hij was een eenigst zoon en zeer waarschijnlijk is Dr. Eeltje Halbertema door hem op het idee gekomen van zijn „Jonkerboer", doch 't is hier de plaats niet daarop verder in te gaan. Wij hopen nog eens een afzonderlijk stuk te wijden aan dezen singulieren en begaafden Fries, wiens „Winter in Drie Zangen" later geïllustreerd in ’t licht is gekomen.’

Een spannende man, lijkt het, die Alvaarsma/Boelens (1722-1777).

Maar dat aardige epos van hem: waarom is dat nooit heruitgegeven?

Wakker worden, Tresoar, Fryske Akademy...