Bilderdijk Hugobasher (1829)

woensdag 23 januari 2008

Wanneer in 1828 Bilderdijks dichtbundel Avondschemering verschijnt , geeft hij daarin blijkt geeft van nogal obscurantistische opvattingen over de vaderlandse geschiedenis. En passant karakteriseert hij daarbij Hugo de Groot als handlanger van het kwaad.

Dat geeft aanleiding tot een verontwaardigd ingezonden stuk (1):

‘Delft, den 12 Januarij 1829.

Met diep gevoel van leedwezen, ja, mag ik het zeggen, met gevoel van verontwaardiging, las ik in het laatst te Brussel uitgegeven werk van den heer M. W. BILDERDIJK (Avondschemering) hetgeen Zijn Ed. omtrent onzen onsterflijken stadgenoot Hugo de Groot, durft ter nederstellen (pag. 120). Grievend valt het voor elk die ware verdiensten hoogacht, dezen groote Man zelfs in het graf vervolgd en aangerand te zien. Dit gevoel greep ook mij, als Nederlander, aan, toen ik de nagedachtenis van Hugo de Groot, dien wij, als het toonbeeld van godsdienst en wetenschap aan onze kinderen voorstellen, op zulk eene onwaardige wijze aanvallen zag. Immers heet het (reg. 9 en volg.), hij was:

Een werktuig in de hand van drijvende tijrannen,
Wier pen en mond hij wierd, kortzichtig in hun doel,
En, ’t zij in ’t net verstrikt of in hun juk gespannen,
Werd, bij hun val, de wraak zijn eenigst zielsgevoel.

Het bijzonder oordeel moge dwalen of partijdig zijn; de openbare meening (publieke opinie) van geheel Europa, welke gedurende twee eeuwen (die, onder zoo menige, helaas! onzalige twisten verliepen) nimmer betwist werd, zal ook hieromtrent niet dwalen.

Het lasteren vernedert ook zelfs den kundigsten man in de oogen der menschheid, en hoezeer de heer Bilderdijk beweert, dat door toedoen van den man welke immer groot zijn en blijven zal, de eeuw van staat- en kerkwoelens even scheef liep, zal toch altijd het nageslacht de onpartijdigste regtbank blijven tusschen Hugo de Groot en - Bilderdijk.

HORA RUIT.’


(1) De bron verdween uit Herkauwers computer. Vermoedelijk verscheen het stuk in het Algemeen nieuws- en advertentieblad.