vrijdag 26 oktober 2007
Op sommige protestanten moet men meer letten dan andere - en dat bedoel Herkauwer positief. De remonstranten zijn zo’n groep: die hebben heel wat bijgedragen aan onze cultuur. De Baptisten in Friesland: ook zo’n groep. Zij genereerden heel wat patriotten en schrijvers.
De Luthersen in vooral Amsterdam hebben wat minder aandacht getrokken. Maar vooral in het laatste kwart van de achttiende eeuw waren zij vaak het kanaal waardoor de nieuwe Duitse literatuur en filosofie ons land bereikte; mede omdat voorgangers als J.D. Deiman, Baum en Sterk juist in Duitsland opgeleid waren. Een verlicht milieu. Zozeer zelfs dat de gewone gelovige het niet meer kon bijbenen; een kerkscheuring in 1791 volgde. Men volgde het ‘oude licht’ of het ‘nieuwe licht’.
Over die afgescheiden orthodox-lutherse gemeente gaat het nieuwe boek van Estié. (1) Een beetje ouderwetse, maar degelijke geschiedenis, vol namen en cijfers.
Voor de gemiddelde lezer is mogelijk van meer belang een inleidend hoofdstuk over de Amsterdamse lutherse gemeente (33.000 sterk!) aan het eind van de achttiende eeuw, met informatie bijvoorbeeld over het lutherse aandeel in het vrijzinnige genootschap Libertate et Concordia. Hier, en in hoofdstuk II, vind men ook de culturele achtergronden van deze kerkscheiding besproken.
(1) Paul Estié, Van afgescheiden gemeente tot kerkgenootschap. Geschiedenis van de Hersteld Evangelisch-Luthersen in Amsterdam 1791-1836. Hilversum, Verloren, 2007. 240 blzz.; ISBN 978-90-8704-018-5; E 22.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten