Je hebt liefhebbers van imaginaire bibliotheken, vol fake-titels. Over dit soort lijstjes van imaginaire drukken schreven onder anderen Paul Vriesema, Peter Altena, Rietje van Vliet. Herkauwer herinnert zich niet dat bij genoemden ooit voorkwam het lijstje van fake-titels, dat voorkomt in de Phosporides (1801) door Arend Fokke Simonsz. Dat blad is in een eerdere ‘Olipodrigo’ al eens genoemd.
Op p. 165-167 beschrijft Fokke een soort bibliotheek met boeken waarin men de lezers knollen voor citroenen kan verkopen; iets op de mouw spelden dus. Hij geeft daarop een aantal titels in verschillende talen die over knollen en knolkunde handelen, handig om in zo’n geval te raadplegen. Die titels zijn overduidelijk aan zijn verbeelding ontsproten.
Hier volgt één zo’n titel:
‘Politisches / Mercantilisches Cosmopolitisches Handbuch der Buben lehre / nebst einen anhang der neu erfundene Anemopolie oder die kunst wie man verkaufen soll / Frankfurth am Main. 1798. in 4to.’
*
Van de hand van Wouter Hanegraaff, hoogleraar godsdienstgeschiedenis te Amsterdam (hermetica, westerse esoterie) verscheen een publicatie (170 blzz.) getiteld Swedenborg Oetinger Kant. Three perspectives on the Secrets of Heaven. (1)
De Arcana Coelestia (1749-56) is het belangrijke werk waarmee Swedenborg (in de Republiek veel gelezen; vele van zijn werken werden hier voor het eerst gedrukt) zijn visionaire periode begon. Hij behandelt daarin niet alleen de betekenis van Genesis en Exodus, maar spreekt tevens over zijn contacten met een spirituele wereld. Het boek is een toonbeeld van de manier waarop in de achttiende eeuw kunnen samengaan: traditionele christelijke theologie, rede en wetenschap, en esoterie als poging om daartussen een brug te slaan.
Hanegraaff bespreekt op redelijk heldere wijze eerst Swedenborgs opvattingen (zoals diens leer over ‘correspondenties’); vervolgens de receptie bij de Württembergse theoloog Friedrich Oettinger (1702-1782), en, natuurlijk, Kant.
Niet geschikt voor mensen die zweren bij Descartes, Gomarus, Bossuet of Marcuse, of allen die met de geschriften van zulke heren in de hand, op voorhand weten hoe alles in de achttiende eeuw in elkaar zat.
(1) The Swedenborg Foundation, 2007. ISBN 978-0-87785-321-3. E 21,95.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten